(၁)
“သစ္ပုတ္ပင္ႏွင့္ ကံ့ေကာ္ၿမိဳင္တန္း၊
အဓိပတိလမ္းႏွင့္ လြမ္းေမာဖြယ္ရာျမကြ်န္းသာ၊
အင္လ်ားကန္ေဘာင္က ဗူးသီးေၾကာ္။ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနေသာညေန၊
တကၠသိုလ္ေက်ာင္းကေငြလမင္းႏွင့္ဂ်ပ္ဆင္ထိပ္ကလိပ္ျပာ၊
သံုးရာသီဦးခ်စ္လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ကခုံပုေလးမ်ား၊”
စသည္စသည္ ဤမည္ေသာအရာတို႕သည္ကား ရိုမႏၱိက(Romantic) ဆန္လြန္းလွေသာေ၀ါဟာရမ်ားေပ တကား။
တကၠသိုလ္ေန႕ရက္မ်ားႏွင့္
ခ်ိတ္ဆက္ယွက္ႏႊယ္
ဆြတ္ပ်ံ႕ဖြယ္အလွ၊
အႏုအရြကဗ်ာ၊
အလကၤာဟာသ၊
ေမတၱာသိမ့္သိမ့္၊
ျငိမ့္ၿငိမ့္ေညာင္းေညာင္း၊
ေပ်ာင္းေပ်ာ့ေသာဂီတကို ဖြဲ႕ႏြဲ႕ျခင္းတြင္ ေမွာ္၀င္ေသာ ကေ၀လက္မ်ားက တကၠသီလာ၏ ေ၀့ျပာမႈံရီေသာ ပံုရိပ္တို႔ကို ညြတ္ႏူးဖြယ္ရာ ဖန္တီးခဲ့ေခ်ၿပီတည့္။
၀တၳဳဘုတ္အုပ္တို႕ကိုပင္ အဟုတ္မွတ္ထင္ကာ လုပ္ဇာတ္မ်ားကို ကိုးကြယ္ေလ့ရွိတတ္ေသာ ဆယ္ေက်ာ္ သက္ရြယ္ရွင္ငယ္ေလးတစ္ပါး၏ အိပ္မက္တြင္ တကၠသီလာဟူသည္ ကမၻာသစ္ပမာျဖစ္လာေခ်ေတာ့၏။ ငါသည္လည္း ဤျမကြ်န္းသာသို႕ ၾကြခ်ီအ့ံ၊ အဓိပတိလမ္းေပၚတြင္ ေမာ္ေမာ္ၾကြားၾကြား လမ္းသလားေပအံ့ ဟု လက္ခေမာင္းခတ္ကာ စာေတြက်က္မွတ္မိေသးေတာ့၏။ သို႕ေသာ္ ကမၻာသစ္ကား ျခားေလၿပီ။ ျမန္မာစာသင္ ပုန္းၾကီးကိုအေျခတည္၍ မဂၤလသုတ္ႏွင့္ နမကၠာရဘုရားရွိခုိး၊ ပရိတ္ၾကီးအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ သင္ရိုးပိဋကတ္၊ ပထမလတ္ ပထမၾကီးဟူေသာ ဆာတီဖီေက့ထ္(Certificate)တို႕သည္ ျမကြ်န္းသာႏွင့္မနီး တကၠသီလာခရီး မဟုတ္ခဲ့ေလၿပီ။ “ရန္ကုန္ပူရံ မေနာရမံ” ဆိုေသာ္လည္း “တကၠသီလံ”ကား “အတိဒူရံ” ျဖစ္ခဲ့ေခ်ၿပီတကား။
ရွင္ပင္ျဖစ္ေစ၊လူပင္ျဖစ္ေစ လူငယ္သည္ လူငယ္သာျဖစ္၏၊ ထို႕ထက္မပို ၊ ေလာကုတ္ကို မလို။ ေလာကီကိုသာ ညြတ္ရိုးထံုးစံရွိသတည္း။ ဘဂ၀ါဟိုက္စကူးဟူသည္ကား မေသရာအၿမိဳက္တူးေဖာ္ေရးလမ္းတည္းဟု ထိုစဥ္က မသိခဲ့ရိုးအမွန္ ၀န္ခံရေပမည္တည့္။ သို႕ေသာ္ ဘဂ၀ါဟိုက္စကူးမွ ေပါင္းကူးျဖစ္ေသာ သာသနာ့တကၠသီလာ သို႕ကား သူေရာက္ေအာင္သြားခဲ့ပါေခ်သည္။ စိန္ပန္းကမၺလာတို႕ ေစြးေစြးနီခဲ့ပါေလေသာ ထိုတကၠသီလာ၌ ရိုမႏၱိကျမဴကင္းေသာ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းမ်ားႏွင့္ ဓမၼရနံ႔ ဓမၼဂီတတို႕တြင္ သူေပ်ာ္ေမြ႕ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားခဲ့ေခ် သည္။ ယထာဘူတက်စြာ ေတြးေခၚတတ္လာၿပီျဖစ္သည့္ ရဟန္းငယ္တစ္ပါးဘ၀တြင္မူ ျမကြ်န္းသာကို စာေပ ျပတင္းေပါက္မွသာ ေခ်ာင္းၾကည့္မိေတာ့သည္။
သို႕ေသာ္ တကၠသီလာကို လြမ္းေမာဖြယ္ရာထက္ သမိုင္းျပတိုက္ၾကီးအျဖစ္ မွတ္ထင္စြဲၿမဲေနေသာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသူေဟာင္းၾကီးတစ္ဦး၏ ဖိတ္ေခၚလမ္းျပမႈေၾကာင့္ အဓိပတိလမ္းမၾကီးေပၚမွာ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္ အျဖစ္လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့ရဖူးေလသည္။ ေက်ာင္းသူေဟာင္းအမ်ိဳးသမီးၾကီး၏ တကၠသီလာေန႕စြဲမ်ားကို နားစိုက္ရင္း ဟုိးေႏွာင္းေခတ္ဆီက ေတာက္ပခဲ့ေသာ တကၠသိုလ္အေဆာင္ေဆာင္အခန္းခန္းမ်ားကို ေငးေနမိေသးေတာ့ သည္။
ေအာ္ ဇာတိေသြးဇာတိမာန္ႏွင့္ ျမန္မာ့ဦးစြန္းကို ျမွင့္ခဲ့ရာ၊ အမ်ိဳးဘာသာသာသနာ၏ သမိုင္းအသစ္ကို ထုဆစ္ခဲ့ရာ တန္ဖိုးၾကီးလွေသာတကၠသီလာေပတကား။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ဆီက စိတ္ကူးႏုႏုမ်ားကား အေတြးအသားတက္၍ ရင့္က်က္ဟန္ရွိခဲ့ၿပီ။ ျပည့္၀ေသာ ရင့္က်က္မႈကား မဟုတ္ေခ်ေသး။ ငယ္စဥ္က ေလွ်ာက္လိုခဲ့ေသာ အဓိပတိလမ္းကိုကား အေတြးအျမင္တစ္မ်ိဳးျဖင့္ ရိုးရိုးေလးသာ ေလွ်ာက္ခဲ့ဖူးေလၿပီ။ သို႕ေသာ္ တဒဂၤျဖတ္ေလွ်ာက္ျခင္းမွ်သာတည္း။
(၂)
ျမကြ်န္းသာကံ့ေကာ္ေတာ၏ အဓိပတိလမ္းေပၚတြင္ အတြင္းစည္းမွ ေလွ်ာက္ခဲ့ဖူးေသာရဟန္းတစ္ပါးေတာ့ ရွိခဲ့ဖူးပါေလသည္။ တကၠသိုလ္ေခတ္ဦး(၁၉၃၉ခုႏွစ္)ဆီက ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ ျမန္မာစာဌာနစာသင္ခန္းတြင္ ရဟန္းငယ္တစ္ပါးက တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတာ္သားၾကီးအျဖစ္ အျခားေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားၾကားတြင္ ထင္းထင္းၾကီးရွိေနခဲ့ေလသည္။ထိုရဟန္းငယ္သည္ တကၠသီလာျမကြ်န္းသာတြင္ ပထမဆံုးတက္ေရာက္ခြင့္ရ ေသာ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္ပင္ျဖစ္ေခ်သည္။ ထုိအေၾကာင္းကို ဆရာၾကီျမေကတု၏ ေႏွာင္းေခတ္တကၠသိုလ္ ဘ၀မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ဤသို႕ဤပံုလင္းခဲ့ပါ ေခ်၏။
“ဤျဖစ္ရပ္သည္ ေရွးအခါက မည့္သည့္အခါကမွ မေပၚေပါက္ေသးေသာကိစၥရပ္မ်ိဳးျဖစ္၍ ထူးထူးကဲကဲ တကၠသိုလ္သမိုင္းတစ္ရပ္အေနျဖင့္ တင္ျပသင့္သည္ဟု ထင္ျမင္မိေပသည္။ တကၠသိုလ္မွ ၀ိဇၨာဘြဲ႕၊ သိပၸံဘြဲ႕ စသည္တို႕ကို ေက်ာင္းသားအျဖစ္မွတ္ပံုမတင္ပါေလဘဲ ျပင္ပမွ အလြတ္ေျဖဆို ေအာင္ျမင္ၾကေလကုန္ေသာ ရဟန္းပ်ိဳမ်ားကား ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ သို႕ေသာ္ ရဟန္း၀တ္ျဖင့္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ေန႕ေက်ာင္း တက္ကာ ၀ိဇၨာေအာင္ပန္းကို ဆြတ္လွမ္းပန္ဆင္သြားေသာ ရဟန္းပ်ိဳကိုကား ကြ်ႏ္ုပ္၏ သမိုင္းတြင္ ျမွဳတ္ႏွံဖံုး ကြယ္ထားမရစေကာင္းပါေပ၊ ယင္းရဟန္းပုဂၢိဳလ္ကား ရွင္ေကလာသျဖစ္ပါသည္။”
ဆရာၾကီးျမေကတုက ရွင္ေကလာသ၏ တကၠသီလာေရာက္မလာမီအေျခအေနကို ရွင္းျပခဲ့ေသးသည္။ ရွင္ေကလာသ၏ဖခင္က ရခုိင္ျပည္နယ္ သံတြဲၿမိဳ႕ရွိ မူလတန္းေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီးဆရာဒိုင္ျဖစ္သည္။ မိခင္က ပစၥည္းဥစၥာအနည္းငယ္ျပည့္စံုသည့္ ထား၀ယ္သူေဒၚေမခင္ျဖစ္သည္။ ရွင္ေကလာသအေလာင္းအလ်ာေလး မႏၱေလးကယ္လီဟိုက္စကူးေက်ာင္းတြင္ (၉)တန္းတက္ေနစဥ္ ဆရာစံအေရးေတာ္ပံုၾကီးႏွင့္ ၾကံဳရသည္။ ရွင္ေကလသ၏ ဖခင္အား ဆရာစံႏွင့္ ရင္းႏွီးကြ်မ္း၀င္သူဟု အထင္ရွိ၍ သာယာ၀တီေထာင္တြင္ ထိန္းသိမ္းထားသည္။ တစ္ႏွစ္ခန္႕ၾကာမွ လြတ္ေျမာက္လာသည္။ ေထာင္မွလြတ္ေသာအခါ မႏၱေလးတြင္ စာသင္ေနသည့္ သားကို ေခၚကာ မိခင္ရွိရာထား၀ယ္သို႕ သြားေရာက္၍ မိသားစုလိုက္ သာသနာ့ေဘာင္၀င္ ေရာက္ၾကသည္။ သာသနာ့ေဘာင္တြင္ ေပ်ာ္ပိုက္ကာ တစ္၀ါဆိုၿပီးေသာ္ ဖခင္ရဟန္းပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။ ထုိ႕ေနာက္ ရွင္ေကလာသသည္ သီလရွင္၀တ္ေနေသာမိခင္ကိုခြင့္ေတာင္းကာ မိခင္ၾကီးလွဴဒါန္းလိုက္ေသာ ၀တၳဳေငြေၾကးျဖင့္ သီရိလကၤာသို႕ စြယ္ေတာ္ဘုရားဖူးထြက္ခဲ့ပါေလသည္။
စြယ္ေတာ္ဖူးသြားေလမွ သီရိလကၤာရဟန္းတို႕၏ ပညာေရးႏိုးၾကားတက္ၾကြမႈကို ရွင္ေကလာသျမင္ဟန္တူ ပါသည္။ တစ္ပိုင္းတစ္စ ပညာေရးစီးေၾကာင္းကို ျပန္ေဖာက္ရန္ အၾကံျဖစ္ကာ အိႏၵိယတစ္ဘက္ကမ္းသို႕ ကူး၍ ကာလကတၱားတကၠသိုလ္က က်င္းပသည့္ မက္ထရစ္စာေမးပြဲကို ၀င္ေရာက္ေျဖဆိုရာတြင္ လက္တားစ္ ေလးခု ျဖင့္ ထူးထူးကဲကဲ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါေလသည္။ လက္တားစ္ဟူသည္ ဂုဏ္ထူးမွတ္ႏွင့္ ညီမွ်သည္ ဟူ၏။
ရွင္ေကလာသကား ယူနီဗာစီတီေက်ာင္းေတာ္သားၾကီးျဖစ္ခြင့္ရရန္လမ္းပြင့္ခဲ့ေခ်ၿပီ။ ရွင္ေကလာသအိပ္မက္တြင္ ကာလကၱားတကၠသိုလ္ကို ရဟန္း၀တ္ျဖင့္ပင္ ဆက္လက္တက္ေရာက္ကာ ၀ိဇၨာဘြဲ႕ကို ဆြတ္ခူးေခ်မည္။ ၀ိဇၨာ ဘြဲ႕ရွင္ျဖစ္သည့္ကာလ ပညာျပည့္၀သည္တြင္ေတာ့ ဥေရာပႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံတစ္ခြင္ ျပဲျပဲစင္ေအာင္ၾကြ ေရာက္၍ ဓမၼလမ္းေဖာက္ေခ်မည္၊ အိပ္မက္သည္ အိပ္မက္သာလွ်င္ကတည္း။ ရွင္ေကလာသအိပ္မက္ မက္ေန စဥ္မွာပင္ ျမန္မာျပည္ကို အိႏၵိယျပည္မွ ခြဲထုတ္လိုက္သည့္အတြက္ ၀ိဇၨာတန္းအပိုဘာသာရပ္ကို (မိခင္ဘာသာ) ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ယူခြင့္မရွိေတာ့။ အစိမ္းသက္သက္ျဖစ္ေသာ ဟိႏၵီ၊အူရဒူ၊ ဘဂၤါလီဘာသာ တစ္ခုခုကို ရယူမွသာ ေက်ာင္းတက္ခြင့္၊စာေမးပြဲေျဖဆိုခြင့္ရေပမည္။ထိုသို႕ျဖင့္ ရွင္ေကလာသသည္ ၀ိဇၨာဘြဲ႕ႏွင့္ အေနာက္ တုိင္းသာသနာျပဳအိပ္မက္မ်ားကို ထုပ္ပိုးသိမ္းဆည္းကာ အမိေျမသို႕ ဆုတ္ခြာခဲ့ရေလေတာ့သည္။
ကံေကာင္းေထာက္မစြာပင္ ရွင္ေကလာသ ျမန္မာေျမေပၚသို႕ ေျခခ်လိုက္သည့္အခ်ိန္သည္ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္ အေရးအခင္းႏွင့္ေက်ာင္းသားသပိတ္ၾကီးၿပီးစ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၏ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီး အျဖစ္ျမန္မာအမ်ိဳးသား ဆရာၾကီး ဦးေဖေမာင္တင္ကို အဦးအစခန္႕ထားအပ္သည့္ အခ်ိန္ျဖစ္သတည္း။ ျမန္မာေက်ာင္းအုပ္ၾကီးအုပ္ခ်ဳပ္ ေနသည့္ တကၠသိုလ္တြင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ တစ္ပါးျဖစ္သည့္ ရွင္ေကလာသအေနျဖင့္ ေက်ာင္းတက္ေရာက္ ခြင့္ရေရး စဥ္းစားမိေတာ့သည္။
သို႕ႏွင့္ ၁၉၃၉ ခု၏ ဇြန္လပိုင္း ေန႕တစ္ေန႕တြင္ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးရံုးခန္းသုိ႕ ရွင္ေကလာသ ေရာက္လာ ခဲ့ေလသည္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ျမန္မာအမိ်ဳးသားၾကီးတစ္ဦးျဖစ္သူ ဆရာၾကီး ဦးေဖေမာင္တင္ကား ဗုဒၶ ဘာသာရဟန္းေတာ္အရွင္ေကလာသကို ေႏြးေထြးစြာ ၾကိဳဆိုခဲ့ပါသည္။ အသိၪာဏ္ငတ္မြတ္ဆာေလာင္မႈႏွင့္ သာသနာျပဳအိပ္မက္အထုပ္အပိုးေလးလံလွေသာ ရွင္ေကလာသ၏ ဆႏၵကို ျဖည့္ဆည္းေပးရန္လည္း ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ပါသည္။ ရွင္ေကလာသအား ေက်ာင္းတက္ခြင့္ေလွ်ာက္လႊာတင္သြင္းရန္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ကို ေထာက္ခံ တင္သြင္းေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ရဲရဲၾကီးကတိေပးခဲ့ပါေလသည္။
ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးအား တကၠသိုလ္တက္ခြင့္ေပးေရးအတြက္ ဆရာၾကီးဦးေဖေမာင္တင္၏ အေတြးအျမင္ႏွင့္ ကူညီပံ့ပိုးမႈကို ဆရာၾကီးျမေကတုက ဤသို႕ ေရးသားထားေလသည္။
“ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးသည္ စဥ္းစားမိသည္၊ ေရွးအခါက ျမန္မာျပည္တြင္ အေျခခံပညာသည္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ေက်ာင္းမ်ားက စတင္အေျခခံလ်က္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကသာ စာသင္ၾကားေပးၾကသည္၊ ယခုတိုင္ေအာင္လည္း ေတာရြာမ်ားတြင္ ျမန္မာကေလးငယ္မ်ားသည္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမ်ား၌သာလွ်င္ စာေပအေျခခံ သင္ၾကားေနရေပ ေသးသည္။ ေရွးအခါက လူပုဂၢိဳလ္မ်ားတည္ေထာာင္ထားသည့္ ေက်ာင္းဟူ၍ မရွိခဲ့ေပ။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၌ လည္း ထို႕အတူပင္၊ ေရွးအခါက ေအာက္စဖို႕ဒ္တကၠသိုလ္သည္ပင္လွ်င္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားက စတင္၍ အေျခခံပညာကို သင္ၾကားလာခဲ့ရာမွ ယခုအခါ နာမည္ေက်ာ္တကၠသိုလ္ၾကီးျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေရွးအခါက ယင္းတကၠသိုလ္က ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား၀တ္ဆင္သည့္ ၀တ္ရံုသည္ပင္လွ်င္ ယခုအခါ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္မ်ား၌ (ဘုန္းၾကီးမ်ား၏ အစဥ္အလာ၀တ္ရံုကိုပင္) ဘြဲ႔ႏွင္း၀တ္ရံုအျဖစ္အသံုးျပဳေနၾကသည္။ ”
“ဤမွ် ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားက စတင္၍ အေျခခံပညာကို သင္ၾကားေပးလာခဲ့ၿပီးမွ ယခုအခါ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားက တည္ေထာင္ထားေသာေက်ာင္းတြင္ ပညာရွာမွီးလိုေသာ ရဟန္းပုဂၢိဳလ္တစ္ပါးကို ပညာသင္ခြင့္မေပးႏိုင္ဟု ျငင္းဆိုလိုက္ပါက လြန္စြာ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းရာ ေရာက္မည့္အျပင္ တြက္ကတ္ရာလည္း ေရာက္လွသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးသည္ အစြမ္းကုန္ၾကိဳးစား၍ ရွင္ေကလာသအား ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ ဆက္လက္ပညာသင္ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးလိုက္ေလသည္။”
ေတြးတတ္ပါေပစြ။ ျမင္တတ္ပါေပစြ၊ ရႈခင္းရႈကြက္က်ယ္၀န္းလွေပစြ။ ထိုသို႕ျဖင့္ ရွင္ေကလာသ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္၏ အဦးအစေက်ာင္း ေတာ္သားရဟန္းျဖစ္ခြင့္ရခဲ့သည္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ(၁) ရက္ေန႕မွ အစျပဳကာ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ရရွိခဲ့ၿပီး အျခားေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ သင္တန္းမ်ားပံုမွန္တက္ ေရာက္ခဲ့ပါေလေတာ့သည္။ တကၠသိုလ္ပညာေရးကို ဆည္းပူးေနစဥ္မွာပင္ ဒုတိယကမၻာစစ္မီးလွ်ံက ေတာက္ ေလာင္လာခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ စစ္ရိပ္စစ္ေငြ႕မ်ားၾကားတြင္ပင္ ရွင္ေကလာသ ၀ိဇၨာတန္းေအာင္ခဲ့သည္။
စစ္ၾကီးၿပီးသည့္အခါမွာေတာ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ကာလကတၱားတကၠသိုလ္သို႕ ဆက္လက္တက္ေရာက္ကာ မဟာ၀ိဇၨာ ဘြဲ႕ကို ဆြတ္ခူးခဲ့ျပန္သည္။ ရွင္ေကလာသကား ဤမွ်ျဖင့္ ပညာေရးအဆာမေျပေသး၊ အေနာက္တိုင္း သို႕ေျပးလႊားလွည့္လည္ကာ သာသနာလည္းျပဳ ပညာလည္း စုခဲ့ပါေခ်သည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕ေတာ္၊ ေဆာဗြန္းတကၠသိုလ္မွ M.A.M.F ဘြဲ႕ကို ဆြတ္ခူးရယူႏိုင္ခဲ့ျပန္ပါသည္။ ရွင္ေကလာသ ျပည္ေတာ္၀င္ ခရီးမွာေတာ့ ကမၻာေအးကုန္းေျမတြင္ ဖြင့္လွစ္သည့္ ဗုဒၶတကၠသိုလ္၏ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးအျဖစ္ တာ၀န္ေပး အပ္ျခင္းခံရပါေလသည္။
(၃)
ယခုအခါ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးအရွင္ေကလာသသည္လည္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ လြန္ေတာ္မူခဲ့ၿပီဟု သိရသည္။
ကမၻာေအးကုန္းေျမတြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည့္ ဗုဒၶတကၠသိုလ္သည္လည္း ေခတ္စနစ္အမိ်ဳးမ်ိဳးေျပာင္းလဲမႈ ေအာက္တြင္ မႈန္၀ါး ေပ်ာက္ကြယ္သြားေလၿပီ။ သို႕ေသာ္ ယေန႕ေခတ္ ႏိုင္ငံေတာ္ပရိယတၱိသာသနာ့တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေထရ၀ါဒတကၠသိုလ္ႏွင့္သီတဂူကမၻာ့ဗုဒၶတကၠသိုလ္တို႕၏ေရွ႕ေျပးတကၠသိုလ္ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။
ထိုဗုဒၶတကၠသိုလ္မရွိေတာ့ေသာ္လည္း ဗုဒၶတကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတာ္သားေဟာင္းၾကီးမ်ားကေတာ့ မ်က္ေမွာက္ ေခတ္သာသနာေတာ္၏ ေရွ႕တန္းစာမ်က္ႏွာတြင္ ေရႊေရာင္ကမၺည္းထိုးခံၾကရမည့္ပုဂၢိဳလ္မ်ားအျဖစ္ ျဖတ္သန္းႏိုင္ ခဲ့ၾကၿပီ။သီတဂူဆရာေတာ္အရွင္ၪာဏိႆရ၊အဂၤလန္ႏိုင္ငံဘာမင္ဂန္ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာေရ၀တဓမၼ၊ ဓမၼဒူတ ဆရာေတာ္အရွင္ပညာေဇာတ၊ ဖားေအာက္ေတာရ ဆရာေတာ္ အရွင္အာစိဏၰ၊ တစ္ဘ၀သာသနာ က်မ္းျပဳ မုိးကုတ္ကမၼ႒ာနာစရိယဆရာေတာ္အရွင္ေဃာသိတစေသာပုဂၢိဳလ္ျမတ္တို႕သည္ ဗုဒၶတကၠသိုလ္ဆင္းမ်ားျဖစ္ ၾကသည္ဟု မွတ္သားရေပ၏။
ေအာ္ အဓိပတိလမ္းေပၚ ေလွ်ာက္ခဲ့ဖူးေလသည့္ ေျခလွမ္းမ်ား၏ အလ်ားအနံ အက်ဥ္းအက်ယ္ကား မည္သို႕ရွိခဲ့ ေလသနည္း။
“သစ္ပုတ္ပင္ႏွင့္ ကံ့ေကာ္ၿမိဳင္တန္း၊
အဓိပတိလမ္းႏွင့္ လြမ္းေမာဖြယ္ရာျမကြ်န္းသာ၊
အင္လ်ားကန္ေဘာင္က ဗူးသီးေၾကာ္။ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနေသာညေန၊
တကၠသိုလ္ေက်ာင္းကေငြလမင္းႏွင့္ဂ်ပ္ဆင္ထိပ္ကလိပ္ျပာ၊
သံုးရာသီဦးခ်စ္လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ကခုံပုေလးမ်ား၊”
စသည္စသည္ ဤမည္ေသာအရာတို႕သည္ကား ရိုမႏၱိက(Romantic) ဆန္လြန္းလွေသာေ၀ါဟာရမ်ားေပ တကား။
တကၠသိုလ္ေန႕ရက္မ်ားႏွင့္
ခ်ိတ္ဆက္ယွက္ႏႊယ္
ဆြတ္ပ်ံ႕ဖြယ္အလွ၊
အႏုအရြကဗ်ာ၊
အလကၤာဟာသ၊
ေမတၱာသိမ့္သိမ့္၊
ျငိမ့္ၿငိမ့္ေညာင္းေညာင္း၊
ေပ်ာင္းေပ်ာ့ေသာဂီတကို ဖြဲ႕ႏြဲ႕ျခင္းတြင္ ေမွာ္၀င္ေသာ ကေ၀လက္မ်ားက တကၠသီလာ၏ ေ၀့ျပာမႈံရီေသာ ပံုရိပ္တို႔ကို ညြတ္ႏူးဖြယ္ရာ ဖန္တီးခဲ့ေခ်ၿပီတည့္။
၀တၳဳဘုတ္အုပ္တို႕ကိုပင္ အဟုတ္မွတ္ထင္ကာ လုပ္ဇာတ္မ်ားကို ကိုးကြယ္ေလ့ရွိတတ္ေသာ ဆယ္ေက်ာ္ သက္ရြယ္ရွင္ငယ္ေလးတစ္ပါး၏ အိပ္မက္တြင္ တကၠသီလာဟူသည္ ကမၻာသစ္ပမာျဖစ္လာေခ်ေတာ့၏။ ငါသည္လည္း ဤျမကြ်န္းသာသို႕ ၾကြခ်ီအ့ံ၊ အဓိပတိလမ္းေပၚတြင္ ေမာ္ေမာ္ၾကြားၾကြား လမ္းသလားေပအံ့ ဟု လက္ခေမာင္းခတ္ကာ စာေတြက်က္မွတ္မိေသးေတာ့၏။ သို႕ေသာ္ ကမၻာသစ္ကား ျခားေလၿပီ။ ျမန္မာစာသင္ ပုန္းၾကီးကိုအေျခတည္၍ မဂၤလသုတ္ႏွင့္ နမကၠာရဘုရားရွိခုိး၊ ပရိတ္ၾကီးအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ သင္ရိုးပိဋကတ္၊ ပထမလတ္ ပထမၾကီးဟူေသာ ဆာတီဖီေက့ထ္(Certificate)တို႕သည္ ျမကြ်န္းသာႏွင့္မနီး တကၠသီလာခရီး မဟုတ္ခဲ့ေလၿပီ။ “ရန္ကုန္ပူရံ မေနာရမံ” ဆိုေသာ္လည္း “တကၠသီလံ”ကား “အတိဒူရံ” ျဖစ္ခဲ့ေခ်ၿပီတကား။
ရွင္ပင္ျဖစ္ေစ၊လူပင္ျဖစ္ေစ လူငယ္သည္ လူငယ္သာျဖစ္၏၊ ထို႕ထက္မပို ၊ ေလာကုတ္ကို မလို။ ေလာကီကိုသာ ညြတ္ရိုးထံုးစံရွိသတည္း။ ဘဂ၀ါဟိုက္စကူးဟူသည္ကား မေသရာအၿမိဳက္တူးေဖာ္ေရးလမ္းတည္းဟု ထိုစဥ္က မသိခဲ့ရိုးအမွန္ ၀န္ခံရေပမည္တည့္။ သို႕ေသာ္ ဘဂ၀ါဟိုက္စကူးမွ ေပါင္းကူးျဖစ္ေသာ သာသနာ့တကၠသီလာ သို႕ကား သူေရာက္ေအာင္သြားခဲ့ပါေခ်သည္။ စိန္ပန္းကမၺလာတို႕ ေစြးေစြးနီခဲ့ပါေလေသာ ထိုတကၠသီလာ၌ ရိုမႏၱိကျမဴကင္းေသာ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းမ်ားႏွင့္ ဓမၼရနံ႔ ဓမၼဂီတတို႕တြင္ သူေပ်ာ္ေမြ႕ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားခဲ့ေခ် သည္။ ယထာဘူတက်စြာ ေတြးေခၚတတ္လာၿပီျဖစ္သည့္ ရဟန္းငယ္တစ္ပါးဘ၀တြင္မူ ျမကြ်န္းသာကို စာေပ ျပတင္းေပါက္မွသာ ေခ်ာင္းၾကည့္မိေတာ့သည္။
သို႕ေသာ္ တကၠသီလာကို လြမ္းေမာဖြယ္ရာထက္ သမိုင္းျပတိုက္ၾကီးအျဖစ္ မွတ္ထင္စြဲၿမဲေနေသာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသူေဟာင္းၾကီးတစ္ဦး၏ ဖိတ္ေခၚလမ္းျပမႈေၾကာင့္ အဓိပတိလမ္းမၾကီးေပၚမွာ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္ အျဖစ္လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့ရဖူးေလသည္။ ေက်ာင္းသူေဟာင္းအမ်ိဳးသမီးၾကီး၏ တကၠသီလာေန႕စြဲမ်ားကို နားစိုက္ရင္း ဟုိးေႏွာင္းေခတ္ဆီက ေတာက္ပခဲ့ေသာ တကၠသိုလ္အေဆာင္ေဆာင္အခန္းခန္းမ်ားကို ေငးေနမိေသးေတာ့ သည္။
ေအာ္ ဇာတိေသြးဇာတိမာန္ႏွင့္ ျမန္မာ့ဦးစြန္းကို ျမွင့္ခဲ့ရာ၊ အမ်ိဳးဘာသာသာသနာ၏ သမိုင္းအသစ္ကို ထုဆစ္ခဲ့ရာ တန္ဖိုးၾကီးလွေသာတကၠသီလာေပတကား။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ဆီက စိတ္ကူးႏုႏုမ်ားကား အေတြးအသားတက္၍ ရင့္က်က္ဟန္ရွိခဲ့ၿပီ။ ျပည့္၀ေသာ ရင့္က်က္မႈကား မဟုတ္ေခ်ေသး။ ငယ္စဥ္က ေလွ်ာက္လိုခဲ့ေသာ အဓိပတိလမ္းကိုကား အေတြးအျမင္တစ္မ်ိဳးျဖင့္ ရိုးရိုးေလးသာ ေလွ်ာက္ခဲ့ဖူးေလၿပီ။ သို႕ေသာ္ တဒဂၤျဖတ္ေလွ်ာက္ျခင္းမွ်သာတည္း။
(၂)
ျမကြ်န္းသာကံ့ေကာ္ေတာ၏ အဓိပတိလမ္းေပၚတြင္ အတြင္းစည္းမွ ေလွ်ာက္ခဲ့ဖူးေသာရဟန္းတစ္ပါးေတာ့ ရွိခဲ့ဖူးပါေလသည္။ တကၠသိုလ္ေခတ္ဦး(၁၉၃၉ခုႏွစ္)ဆီက ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ ျမန္မာစာဌာနစာသင္ခန္းတြင္ ရဟန္းငယ္တစ္ပါးက တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတာ္သားၾကီးအျဖစ္ အျခားေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားၾကားတြင္ ထင္းထင္းၾကီးရွိေနခဲ့ေလသည္။ထိုရဟန္းငယ္သည္ တကၠသီလာျမကြ်န္းသာတြင္ ပထမဆံုးတက္ေရာက္ခြင့္ရ ေသာ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္ပင္ျဖစ္ေခ်သည္။ ထုိအေၾကာင္းကို ဆရာၾကီျမေကတု၏ ေႏွာင္းေခတ္တကၠသိုလ္ ဘ၀မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ဤသို႕ဤပံုလင္းခဲ့ပါ ေခ်၏။
“ဤျဖစ္ရပ္သည္ ေရွးအခါက မည့္သည့္အခါကမွ မေပၚေပါက္ေသးေသာကိစၥရပ္မ်ိဳးျဖစ္၍ ထူးထူးကဲကဲ တကၠသိုလ္သမိုင္းတစ္ရပ္အေနျဖင့္ တင္ျပသင့္သည္ဟု ထင္ျမင္မိေပသည္။ တကၠသိုလ္မွ ၀ိဇၨာဘြဲ႕၊ သိပၸံဘြဲ႕ စသည္တို႕ကို ေက်ာင္းသားအျဖစ္မွတ္ပံုမတင္ပါေလဘဲ ျပင္ပမွ အလြတ္ေျဖဆို ေအာင္ျမင္ၾကေလကုန္ေသာ ရဟန္းပ်ိဳမ်ားကား ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ သို႕ေသာ္ ရဟန္း၀တ္ျဖင့္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ေန႕ေက်ာင္း တက္ကာ ၀ိဇၨာေအာင္ပန္းကို ဆြတ္လွမ္းပန္ဆင္သြားေသာ ရဟန္းပ်ိဳကိုကား ကြ်ႏ္ုပ္၏ သမိုင္းတြင္ ျမွဳတ္ႏွံဖံုး ကြယ္ထားမရစေကာင္းပါေပ၊ ယင္းရဟန္းပုဂၢိဳလ္ကား ရွင္ေကလာသျဖစ္ပါသည္။”
ဆရာၾကီးျမေကတုက ရွင္ေကလာသ၏ တကၠသီလာေရာက္မလာမီအေျခအေနကို ရွင္းျပခဲ့ေသးသည္။ ရွင္ေကလာသ၏ဖခင္က ရခုိင္ျပည္နယ္ သံတြဲၿမိဳ႕ရွိ မူလတန္းေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီးဆရာဒိုင္ျဖစ္သည္။ မိခင္က ပစၥည္းဥစၥာအနည္းငယ္ျပည့္စံုသည့္ ထား၀ယ္သူေဒၚေမခင္ျဖစ္သည္။ ရွင္ေကလာသအေလာင္းအလ်ာေလး မႏၱေလးကယ္လီဟိုက္စကူးေက်ာင္းတြင္ (၉)တန္းတက္ေနစဥ္ ဆရာစံအေရးေတာ္ပံုၾကီးႏွင့္ ၾကံဳရသည္။ ရွင္ေကလသ၏ ဖခင္အား ဆရာစံႏွင့္ ရင္းႏွီးကြ်မ္း၀င္သူဟု အထင္ရွိ၍ သာယာ၀တီေထာင္တြင္ ထိန္းသိမ္းထားသည္။ တစ္ႏွစ္ခန္႕ၾကာမွ လြတ္ေျမာက္လာသည္။ ေထာင္မွလြတ္ေသာအခါ မႏၱေလးတြင္ စာသင္ေနသည့္ သားကို ေခၚကာ မိခင္ရွိရာထား၀ယ္သို႕ သြားေရာက္၍ မိသားစုလိုက္ သာသနာ့ေဘာင္၀င္ ေရာက္ၾကသည္။ သာသနာ့ေဘာင္တြင္ ေပ်ာ္ပိုက္ကာ တစ္၀ါဆိုၿပီးေသာ္ ဖခင္ရဟန္းပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။ ထုိ႕ေနာက္ ရွင္ေကလာသသည္ သီလရွင္၀တ္ေနေသာမိခင္ကိုခြင့္ေတာင္းကာ မိခင္ၾကီးလွဴဒါန္းလိုက္ေသာ ၀တၳဳေငြေၾကးျဖင့္ သီရိလကၤာသို႕ စြယ္ေတာ္ဘုရားဖူးထြက္ခဲ့ပါေလသည္။
စြယ္ေတာ္ဖူးသြားေလမွ သီရိလကၤာရဟန္းတို႕၏ ပညာေရးႏိုးၾကားတက္ၾကြမႈကို ရွင္ေကလာသျမင္ဟန္တူ ပါသည္။ တစ္ပိုင္းတစ္စ ပညာေရးစီးေၾကာင္းကို ျပန္ေဖာက္ရန္ အၾကံျဖစ္ကာ အိႏၵိယတစ္ဘက္ကမ္းသို႕ ကူး၍ ကာလကတၱားတကၠသိုလ္က က်င္းပသည့္ မက္ထရစ္စာေမးပြဲကို ၀င္ေရာက္ေျဖဆိုရာတြင္ လက္တားစ္ ေလးခု ျဖင့္ ထူးထူးကဲကဲ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါေလသည္။ လက္တားစ္ဟူသည္ ဂုဏ္ထူးမွတ္ႏွင့္ ညီမွ်သည္ ဟူ၏။
ရွင္ေကလာသကား ယူနီဗာစီတီေက်ာင္းေတာ္သားၾကီးျဖစ္ခြင့္ရရန္လမ္းပြင့္ခဲ့ေခ်ၿပီ။ ရွင္ေကလာသအိပ္မက္တြင္ ကာလကၱားတကၠသိုလ္ကို ရဟန္း၀တ္ျဖင့္ပင္ ဆက္လက္တက္ေရာက္ကာ ၀ိဇၨာဘြဲ႕ကို ဆြတ္ခူးေခ်မည္။ ၀ိဇၨာ ဘြဲ႕ရွင္ျဖစ္သည့္ကာလ ပညာျပည့္၀သည္တြင္ေတာ့ ဥေရာပႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံတစ္ခြင္ ျပဲျပဲစင္ေအာင္ၾကြ ေရာက္၍ ဓမၼလမ္းေဖာက္ေခ်မည္၊ အိပ္မက္သည္ အိပ္မက္သာလွ်င္ကတည္း။ ရွင္ေကလာသအိပ္မက္ မက္ေန စဥ္မွာပင္ ျမန္မာျပည္ကို အိႏၵိယျပည္မွ ခြဲထုတ္လိုက္သည့္အတြက္ ၀ိဇၨာတန္းအပိုဘာသာရပ္ကို (မိခင္ဘာသာ) ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ယူခြင့္မရွိေတာ့။ အစိမ္းသက္သက္ျဖစ္ေသာ ဟိႏၵီ၊အူရဒူ၊ ဘဂၤါလီဘာသာ တစ္ခုခုကို ရယူမွသာ ေက်ာင္းတက္ခြင့္၊စာေမးပြဲေျဖဆိုခြင့္ရေပမည္။ထိုသို႕ျဖင့္ ရွင္ေကလာသသည္ ၀ိဇၨာဘြဲ႕ႏွင့္ အေနာက္ တုိင္းသာသနာျပဳအိပ္မက္မ်ားကို ထုပ္ပိုးသိမ္းဆည္းကာ အမိေျမသို႕ ဆုတ္ခြာခဲ့ရေလေတာ့သည္။
ကံေကာင္းေထာက္မစြာပင္ ရွင္ေကလာသ ျမန္မာေျမေပၚသို႕ ေျခခ်လိုက္သည့္အခ်ိန္သည္ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္ အေရးအခင္းႏွင့္ေက်ာင္းသားသပိတ္ၾကီးၿပီးစ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၏ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီး အျဖစ္ျမန္မာအမ်ိဳးသား ဆရာၾကီး ဦးေဖေမာင္တင္ကို အဦးအစခန္႕ထားအပ္သည့္ အခ်ိန္ျဖစ္သတည္း။ ျမန္မာေက်ာင္းအုပ္ၾကီးအုပ္ခ်ဳပ္ ေနသည့္ တကၠသိုလ္တြင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ တစ္ပါးျဖစ္သည့္ ရွင္ေကလာသအေနျဖင့္ ေက်ာင္းတက္ေရာက္ ခြင့္ရေရး စဥ္းစားမိေတာ့သည္။
သို႕ႏွင့္ ၁၉၃၉ ခု၏ ဇြန္လပိုင္း ေန႕တစ္ေန႕တြင္ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးရံုးခန္းသုိ႕ ရွင္ေကလာသ ေရာက္လာ ခဲ့ေလသည္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ျမန္မာအမိ်ဳးသားၾကီးတစ္ဦးျဖစ္သူ ဆရာၾကီး ဦးေဖေမာင္တင္ကား ဗုဒၶ ဘာသာရဟန္းေတာ္အရွင္ေကလာသကို ေႏြးေထြးစြာ ၾကိဳဆိုခဲ့ပါသည္။ အသိၪာဏ္ငတ္မြတ္ဆာေလာင္မႈႏွင့္ သာသနာျပဳအိပ္မက္အထုပ္အပိုးေလးလံလွေသာ ရွင္ေကလာသ၏ ဆႏၵကို ျဖည့္ဆည္းေပးရန္လည္း ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ပါသည္။ ရွင္ေကလာသအား ေက်ာင္းတက္ခြင့္ေလွ်ာက္လႊာတင္သြင္းရန္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ကို ေထာက္ခံ တင္သြင္းေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ရဲရဲၾကီးကတိေပးခဲ့ပါေလသည္။
ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးအား တကၠသိုလ္တက္ခြင့္ေပးေရးအတြက္ ဆရာၾကီးဦးေဖေမာင္တင္၏ အေတြးအျမင္ႏွင့္ ကူညီပံ့ပိုးမႈကို ဆရာၾကီးျမေကတုက ဤသို႕ ေရးသားထားေလသည္။
“ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးသည္ စဥ္းစားမိသည္၊ ေရွးအခါက ျမန္မာျပည္တြင္ အေျခခံပညာသည္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ေက်ာင္းမ်ားက စတင္အေျခခံလ်က္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကသာ စာသင္ၾကားေပးၾကသည္၊ ယခုတိုင္ေအာင္လည္း ေတာရြာမ်ားတြင္ ျမန္မာကေလးငယ္မ်ားသည္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမ်ား၌သာလွ်င္ စာေပအေျခခံ သင္ၾကားေနရေပ ေသးသည္။ ေရွးအခါက လူပုဂၢိဳလ္မ်ားတည္ေထာာင္ထားသည့္ ေက်ာင္းဟူ၍ မရွိခဲ့ေပ။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၌ လည္း ထို႕အတူပင္၊ ေရွးအခါက ေအာက္စဖို႕ဒ္တကၠသိုလ္သည္ပင္လွ်င္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားက စတင္၍ အေျခခံပညာကို သင္ၾကားလာခဲ့ရာမွ ယခုအခါ နာမည္ေက်ာ္တကၠသိုလ္ၾကီးျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေရွးအခါက ယင္းတကၠသိုလ္က ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား၀တ္ဆင္သည့္ ၀တ္ရံုသည္ပင္လွ်င္ ယခုအခါ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္မ်ား၌ (ဘုန္းၾကီးမ်ား၏ အစဥ္အလာ၀တ္ရံုကိုပင္) ဘြဲ႔ႏွင္း၀တ္ရံုအျဖစ္အသံုးျပဳေနၾကသည္။ ”
“ဤမွ် ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားက စတင္၍ အေျခခံပညာကို သင္ၾကားေပးလာခဲ့ၿပီးမွ ယခုအခါ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားက တည္ေထာင္ထားေသာေက်ာင္းတြင္ ပညာရွာမွီးလိုေသာ ရဟန္းပုဂၢိဳလ္တစ္ပါးကို ပညာသင္ခြင့္မေပးႏိုင္ဟု ျငင္းဆိုလိုက္ပါက လြန္စြာ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းရာ ေရာက္မည့္အျပင္ တြက္ကတ္ရာလည္း ေရာက္လွသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးသည္ အစြမ္းကုန္ၾကိဳးစား၍ ရွင္ေကလာသအား ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ ဆက္လက္ပညာသင္ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးလိုက္ေလသည္။”
ေတြးတတ္ပါေပစြ။ ျမင္တတ္ပါေပစြ၊ ရႈခင္းရႈကြက္က်ယ္၀န္းလွေပစြ။ ထိုသို႕ျဖင့္ ရွင္ေကလာသ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္၏ အဦးအစေက်ာင္း ေတာ္သားရဟန္းျဖစ္ခြင့္ရခဲ့သည္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ(၁) ရက္ေန႕မွ အစျပဳကာ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ရရွိခဲ့ၿပီး အျခားေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ သင္တန္းမ်ားပံုမွန္တက္ ေရာက္ခဲ့ပါေလေတာ့သည္။ တကၠသိုလ္ပညာေရးကို ဆည္းပူးေနစဥ္မွာပင္ ဒုတိယကမၻာစစ္မီးလွ်ံက ေတာက္ ေလာင္လာခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ စစ္ရိပ္စစ္ေငြ႕မ်ားၾကားတြင္ပင္ ရွင္ေကလာသ ၀ိဇၨာတန္းေအာင္ခဲ့သည္။
စစ္ၾကီးၿပီးသည့္အခါမွာေတာ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ကာလကတၱားတကၠသိုလ္သို႕ ဆက္လက္တက္ေရာက္ကာ မဟာ၀ိဇၨာ ဘြဲ႕ကို ဆြတ္ခူးခဲ့ျပန္သည္။ ရွင္ေကလာသကား ဤမွ်ျဖင့္ ပညာေရးအဆာမေျပေသး၊ အေနာက္တိုင္း သို႕ေျပးလႊားလွည့္လည္ကာ သာသနာလည္းျပဳ ပညာလည္း စုခဲ့ပါေခ်သည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕ေတာ္၊ ေဆာဗြန္းတကၠသိုလ္မွ M.A.M.F ဘြဲ႕ကို ဆြတ္ခူးရယူႏိုင္ခဲ့ျပန္ပါသည္။ ရွင္ေကလာသ ျပည္ေတာ္၀င္ ခရီးမွာေတာ့ ကမၻာေအးကုန္းေျမတြင္ ဖြင့္လွစ္သည့္ ဗုဒၶတကၠသိုလ္၏ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးအျဖစ္ တာ၀န္ေပး အပ္ျခင္းခံရပါေလသည္။
(၃)
ယခုအခါ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးအရွင္ေကလာသသည္လည္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ လြန္ေတာ္မူခဲ့ၿပီဟု သိရသည္။
ကမၻာေအးကုန္းေျမတြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည့္ ဗုဒၶတကၠသိုလ္သည္လည္း ေခတ္စနစ္အမိ်ဳးမ်ိဳးေျပာင္းလဲမႈ ေအာက္တြင္ မႈန္၀ါး ေပ်ာက္ကြယ္သြားေလၿပီ။ သို႕ေသာ္ ယေန႕ေခတ္ ႏိုင္ငံေတာ္ပရိယတၱိသာသနာ့တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေထရ၀ါဒတကၠသိုလ္ႏွင့္သီတဂူကမၻာ့ဗုဒၶတကၠသိုလ္တို႕၏ေရွ႕ေျပးတကၠသိုလ္ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။
ထိုဗုဒၶတကၠသိုလ္မရွိေတာ့ေသာ္လည္း ဗုဒၶတကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတာ္သားေဟာင္းၾကီးမ်ားကေတာ့ မ်က္ေမွာက္ ေခတ္သာသနာေတာ္၏ ေရွ႕တန္းစာမ်က္ႏွာတြင္ ေရႊေရာင္ကမၺည္းထိုးခံၾကရမည့္ပုဂၢိဳလ္မ်ားအျဖစ္ ျဖတ္သန္းႏိုင္ ခဲ့ၾကၿပီ။သီတဂူဆရာေတာ္အရွင္ၪာဏိႆရ၊အဂၤလန္ႏိုင္ငံဘာမင္ဂန္ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာေရ၀တဓမၼ၊ ဓမၼဒူတ ဆရာေတာ္အရွင္ပညာေဇာတ၊ ဖားေအာက္ေတာရ ဆရာေတာ္ အရွင္အာစိဏၰ၊ တစ္ဘ၀သာသနာ က်မ္းျပဳ မုိးကုတ္ကမၼ႒ာနာစရိယဆရာေတာ္အရွင္ေဃာသိတစေသာပုဂၢိဳလ္ျမတ္တို႕သည္ ဗုဒၶတကၠသိုလ္ဆင္းမ်ားျဖစ္ ၾကသည္ဟု မွတ္သားရေပ၏။
ေအာ္ အဓိပတိလမ္းေပၚ ေလွ်ာက္ခဲ့ဖူးေလသည့္ ေျခလွမ္းမ်ား၏ အလ်ားအနံ အက်ဥ္းအက်ယ္ကား မည္သို႕ရွိခဲ့ ေလသနည္း။
3 comments:
လာသြားပါတယ္ဘုရား...
ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ကုိ .. ေရွးယခင္က ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းတုိက္ ဟု ေခၚတြင္ေၾကာင္း..ကုိပဲ ေအာင္သင္း ရဲ႔ စာအုပ္ တစ္အုပ္ မွာ ဖတ္ဖူးပါတယ္။
မသိမရွိ ရေသးတဲ႔ . အခု လုိ သမုိင္းအခ်က္အလက္ကုိ
ေရးသား ေဖၚထုတ္ ေပးတဲ႔အတြက္ အထူးေက်းဇူး တင္ပါတယ္ဘုရား။
စိတ္ဝင္စားစရာ သမုိင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ လွပတဲ့ တင္ျပပုံအတြက္ ခ်ီးက်ဴးမိပါတယ္
Post a Comment